Historia

Wiślańskie szkolnictwo może pochwalić się rzadkim fenomenem – kronikami szkolnymi. Czytanie kronik, których autorami byli głównie kierownicy szkół jest zajęciem pouczającym ale zarazem pasjonującym. Na podstawie zapisów w kronikach można wiślańskim nauczycielom wydać jednoznaczną ocenę, że byli doskonałymi pedagogami i wielkimi patriotami.

Na terenie Czarnego i Równego brakowało szkoły. Znaczna część dzieci pozbawiona była jakiegokolwiek nauczania. Część z nich mieszkająca w Czarnem uczęszczała do szkoły w Malince, co powodowało ogromne przepełnienie. Władze szkolne coraz bardziej naciskały aby temu złu zapobiec.

Postanowiono więc u stóp Baraniej Góry na prawym brzegu Czarnej Wisełki, w odległości 150 m. od połączenia Wisełek wybudować szkołę. Od postanowienia w 1873r. upłynęło sześć lat do podjęcia prac przy budowie. Dopiero na wiosnę 1879r. – czytamy w kronice szkoły nr 2 w Wiśle – Czarnem pisanej piękną wykaligrafowaną czcionką gotycką w języku niemieckim “położono kamień węgielny”. Pomimo bardzo niekorzystnej pogody budowa szybko postępowała (budowniczym był Fritz Fulda z Cieszyna), a jesienią szkoła była już gotowa. Pod względem funkcjonalności ułożenia pomieszczeń, światła, czy wentylacji mogła stanąć pośród najpiękniejszych szkół Śląska. 15 października 1879r. szkoła została uroczyście poświęcona przez proboszcza parafii ewangelickiej Gustawa Kupferschmida, a od 2 listopada rozpoczęła się w niej nauka. Przez pierwsze lata prowadzona była przez Pawła Kubisz. Koszty budowy szkoły w Czarnem wynosiły 8679 guldenów i 48 kreuzerów. Dalej czytamy w kronice: “Podczas najświetniejszego panowania Jego Cesarskiej Mości Franciszka Józefa I na tej łące pośród gęstych borów w Karpatach, powstał jeden z najpiękniejszych ośrodków nauki”. W tym wielce zasłużony był C. K. Prezydent okręgu – Tichy, który był przewodniczącym C. K. okręgowej Rady Szkolnej powiatu bielskiego. Przewodniczącym Rady Szkolnej gminy Wisła był pastor Gustaw Kupferschmid. Kronikarz z wdzięcznością wspomina pana Rudolfa Karabascha, arcyksiążęcego leśniczego, wtedy zastępcę przewodniczącego w miejscowej Radzie Szkolnej. Dzięki jego prawdziwie ofiarnej pracy i poświęconemu czasowi budowa szkoły została przeprowadzona w jednym roku.

W roku 1882 na budynku szkolnym został zainstalowany piorunochron. Umieszczono go na wieżyczce, w której znajdował się dzwon. Szkoła posiadała wówczas jedną salę lekcyjną – największe pomieszczenie, a pozostałe mniejsze zajmował kierownik szkoły z rodziną. Drewniane pomieszczenia budynku gospodarczego zajmowały klozety i drewutnia.

W roku założenia do szkoły zapisało się 112 dzieci na 142 wszystkich mieszkających w dolinie. Mimo, że frekwencja wynosiła zaledwie 50 % jedna niewielka izba nie mieściła wszystkich. Wprowadzono zatem dwa oddziały a nauka odbywała się na dwie lub na trzy zmiany po 2 – 3 godziny dziennie.

Dzieci ciągle przybywało, tak, że pod koniec XIX wieku pracowano już na cztery zmiany. W tej sytuacji, aby rozładować ciasnotę w szkole powołano w 1905 r. jej ekspozyturę na Równym w prywatnym domu Raszków pod numerem 296. Jej pierwszym nauczycielem był Jan Szturc.

W ciągu tych prawie dwudziestu lat pracowali tu: Paweł Podżorski, Jan Pilch, Jan Kubik, Wilhelm Pustówka, Emilia Pustówkówna, Anna Pastuchówna, Karol Mrózek i Paweł Šwider. Sytuacja szkoły na Równym uległa znakomitej poprawie dopiero po zbudowaniu od fundamentów nowego budynku. Nastąpiło to we wrześniu 1924r. Po dziesięciu latach została ona oddzielona od macierzystej szkoły w Czarnem i usamodzielniona. Prowadzili ją pedagog Jerzy Drozd i kompozytor Jan Sztwiertnia.

Główna placówka w Czarnem przez wiele lat była szkołą I stopnia z kilkoma oddziałami. Funkcje kierowników pełnili: Paweł Kubisz, Michał Cieślar, Jan Lorek, Jerzy Kubisz, Paweł Kajzer, Jerzy Drozd, Jan Bocek, Helena Sztefkówna, Gustaw Wojnar.

A czego uczono w szkole w Czarnem? Według § 3 wers 2 ustawy z 14 maja 1869r. w każdej szkole podstawowej były przerabiane następujące przedmioty: religia, język polski, drugi język urzędowy (niemiecki), rachunki, wiedza z przyrody, geografia i historia ze szczególnym uwzględnieniem wiedzy o ojczyĽnie i jej ustawodawstwie, pisownia, geometria, śpiew i ćwiczenia cielesne. Całkowite nauczanie było prowadzone w języku ojczystej mowy dzieci – w języku polskim.

Dopiero w 1933r. podniesiono rangę szkoły do stopnia II, co oznaczało, ze będzie się w niej znajdowało pięć oddziałów i nauczać w niej będzie pięciu nauczycieli. Dwa lokale uzyskano ze zwolnionego przez Gustawa Wojnara – następcy kierownika Jana Bocka mieszkania. Pokoje zamieniono na klasy, kuchnie na szatnię.

W 1936r. władze myślały już o budowie nowej szkoły. Opracowano projekt, określono koszt budowy szkoły, wyznaczono też lokalizację na gruncie gospodarza Samca. Niestety wojna wstrzymała te zamierzenia.

W czasie wojny szkoła w Czarnem była poważnie zniszczona, a to z uwagi na stacjonujące w niej wojsko niemieckie. Pierwszymi, którzy po wojnie stanęli do odbudowy i remontu byli Marian Gałuszka, Helena Sztefkówna i Antoni Kołodziej. Przy pomocy miejscowej ludności, u której był częściowo zbezpieczony sprzęt udało się szkołę wyposażyć i doprowadzić do rozpoczęci nauki w dniu 22 maja. Podjęło ją 107 uczniów. Nietypowy rok szkolny trwał zaledwie 19 dni.

Kierownikami w dalszych latach byli: Paweł Świder, Janina Chadro, Alicja Kawalec, Władysław Pałach, Wiktor Buczek, Roman Kubok, Wiesława Buczek.

Za kierownictwa Wiesławy Buczek w marcu 1968r. przystąpiono do budowy nowego budynku szkolnego. Wzniesieniem murów zajmowała się firma budowlana – Bielskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego. Już kilka miesięcy wcześniej wiadomym było, że termin 1 września 1969r. nie wchodził w rachubę. Mimo ogromnego wysiłku dyrekcji, rodziców i uczniów przy likwidacji starego budynku oraz przy przeprowadzce do nowej szkoły nie rozpoczęto nauki 1 września. Prace trwały nadal. Rodzice na czele z przewodniczącym panem Janem Moiczkiem pracowali w budynku i w jego otoczeniu od rana do zmroku. Podobnie jak w starej szkole , gdzie ton jej życiu nadawały rodziny Pilchów, Szołkowskich, Prymusów, Śliżów i inne i tu w nowej okazywali pomoc Moiczkowie, Cieślarowie, Brańkowie, Pękałowie i samorząd mieszkańców reprezentowany przez panią Zofię Pilch. To dzięki nim przygotowano szkołę do otwarcia, co nastąpiło dopiero 9 listopada 1969r. Byli ludzie, młodzież i dzieci, delegacje wiślańskich szkół, zaproszeni goście, przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i miejskich. Była naprawdę uroczysta atmosfera. Uroczystość zagaił przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady narodowej Wiktor Buczek, a potem były liczne przemówienia, najczęściej podziękowania i życzenia. Klucze do nowej szkoły odebrała z rąk przewodniczącego PPRN Henryka Gorgosza – Wiesława Buczek– kierowniczka szkoły. Nowej szkole nadano imię naszego wieszcza Adama Mickiewicza. Zwiedzający zwracali uwagę na popiersie patrona stojące w holu wśród kwiatów, wykonane przez wiślańskiego rzeĽbiarza Artura Cienciałę.

Poprawiły się warunki nauki i pracy. Dumni z nowej szkoły byli wszyscy. Przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej udekorował Wiesławę Buczek, Oktawiana Madejskiego, Jana Moiczka odznakami “Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego”. Prace uzupełniające, a nawet przeróbki pomieszczeń trwały cały rok. W trudzie nauki szkolnej biegły miesiące, lata, dalsze rocznice i sukcesy.

W lipcu i sierpniu 1970r. pierwszy raz zorganizowano w naszej szkole kolonie. W związku z tym, ze budynek spełniał wszystkie standardy postanowiono go oddać do dyspozycji dziatwy szkolnej w kolejnych latach.

W 1970/1971r. w konkursie na najlepszą szkołę w powiecie cieszyńskim pierwsze miejsce i nagrodę pieniężną zdobyła właśnie ta szkoła.

W sierpniu 1971r. wybudowano wodociąg w czynie społecznym.

Od 1974r. rozpoczęto organizować uroczystości związane z Dniem Patrona Szkoły.

12.V.1975r. w dniu inspekcji szkoły z ramienia Powiatowych Władz Oświatowych dokonano wpisu w kronice szkolnej: “Życzę tej miłej i sympatycznej szkółce, aby zawsze jak dotąd zajmowała czołowe miejsca w wynikach dydaktyczno – wychowawczych, we wzorowym planowaniu i realizacji zadań programowych, aby już zawsze cechowały ją, tak jak obecnie: czystość, ład , porządek i estetyka” – zastępca inspektora szkolnego.

W lipcu 1975r. w ramach Banku Miast nadano nazwy ulicom i nowe numery domów. I tak Szkoła Podstawowa nr 2 w Wiśle znalazła się na ulicy Biała Wisełka 6.

W roku szkolnym 1975/1976 została zlikwidowana filia szkoły na Równem.

W 1976r. Spółdzielnia Uczniowska “Zgoda”działająca przy szkole uzyskała I miejsce w konkursie na najlepszą spółdzielnię Uczniowską w województwie bielskim. To zasługa opiekunki Pani Stefanii Brańka.

W czerwcu 1979r. odbyła się uroczystość nadania szkole sztandaru. Jednym z licznych sukcesów związanych z akcją sztandarową było to, że w “Telewizyjnym Turnieju Gospodarnych” młodzież ze szkoły w Czarnem pokonała drużynę z Piotrkowa Trybunalskiego. Zdobycie I miejsca w województwie katowickim i V w skali całego kraju to wielki sukces młodzieży, ale także opiekuna Spółdzielni Uczniowskiej pani Stefanii Brańki.

W 1980r. wręczono naszej szkole odznaczenie “Zasłużona placówka dla miasta Wisły”.

W roku 1981/1982 nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora. Dalej szkołę prowadziła pani Halina Ewich. Powstał Zespól Regionalny “Wisełka” pod opieką pana Jana Chmiela.

W działalności wychowawczej i patriotycznej było też nadanie wodospadom Białej Wisełki nazwy “Kaskady Rodła u źródeł Wisły”. Dzień ten – 19 września 1987r. stał się świętem całej szkoły. Działo się to już za dyrektorowania pani Bożeny Woch.

Dwudziestą rocznicę nowej szkoły świętowano, gdy dyrektorem była pani Elżbieta Śliż. Szkoła zaczęła organizować Rajdy “Szkoły u źródeł Wisły” oraz ekumeniczne “Wieczory Kolęd”.

I znów nastąpiła zmiana kierownictwa szkoły. Dyrektorem została pani Bożena Walkiewicz. Szkoła w Czarnem podobnie jak cała oświata stanęła przed wielkimi reformami. Rok szkolny 1999/2000 był pierwszym rokiem nauczania od “zerówki” do klasy szóstej. Dyrektor Bożenę Walkiewicz wyróżniono Srebrną Odznaką Honorową za zasługi dla LOP. 10 października 2003r. szkoła otrzymała certyfikat “Szkoła z klasą”.

Od 1 września 2008r. funkcję dyrektora pełni Elżbieta Szajtauer.

O każdym działaniu decydują ludzie. Wokół czerniańskiej szkoły gromadzili się ludzie niezwykli – nauczyciele, rodzice, władze lokalne, niezwykli byli także uczniowie tej szkoły.

opracowanie: mgr Wiktor Buczek

W celu kontaktu z sekretariatem wypełnij formularz:

Historia